- >News
- >De duistere kant van crypto: De 10 grootste fraudes en hacks ooit
De duistere kant van crypto: De 10 grootste fraudes en hacks ooit
Crypto mag dan wel steeds meer mainstream worden, het blijft controversieel. Daar is waarschijnlijk één belangrijke reden voor: schandalen. Er gaan nauwelijks een paar maanden voorbij zonder een of ander oncharmant artikel over crypto in het nieuws, of het nu gaat om een faillissement van een beurs, platformhack, Ponzi fraude of een juridische actie van SEC. Dit soort nieuws versterkt elke keer het nog altijd populaire verhaal dat de crypto-industrie vooral een speeltuin is voor gokkers en oplichters. Het schijnt er niet toe te doen dat multi-miljardeninstellingen en bedrijven er steeds meer mee bezig zijn.
De ontwikkelingen in de EU, het VK en de rest van de wereld tonen aan dat de industrie geleidelijk aan meer gereguleerd en legitiem wordt. Helaas blijft wangedrag bestaan, waardoor het imago van crypto als bron van verderf elke keer bevestigd wordt. De wandaden variëren van schandalig tot mysterieus. Dit artikel bekijkt de 10 ergste/grootste schandalen in crypto ooit. Ze leren ons twee dingen: beleggers in cryptovaluta moeten echt altijd hun eigen onderzoek doen, en als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is dat waarschijnlijk ook het geval.
Terra en TerraUSD: Meer dan $ 56,7 miljard aan marktkapitalisatie weggevaagd
De monumentale ineenstorting van TerraUSD (UST) en Terra (LUNA) in mei 2022 is het grootste schandaal in crypto als je kijkt naar hoeveel geld er verloren ging. Dit was ook een belangrijke katalysator die de huidige bearmarkt erger maakt en langer doet duren dan eigenlijk nodig. Veel andere platforms en investeerders in cryptovaluta werden meegetrokken in de val.
In april van datzelfde jaar hadden twee cryptovaluta, de stablecoin UST en zijn zustertoken LUNA, een gecombineerde marktkapitalisatie van ongeveer $ 57,3 miljard. Dit maakte hen tot twee van de grootste en belangrijkste munten op de markt. In mei namen twee grote accounts $ 500 miljoen aan crypto op van Anchor, een Terra-gebaseerd DeFi-platform dat werd gebruikt voor het staken van UST. De waarde van UST en LUNA smolt weg als sneeuw voor de zon toen UST zich daarop loskoppelde van de Amerikaanse dollar.
Deze grote opnames zaaiden paniek onder andere Anchor-gebruikers, die halsoverkop UST opnamen van het platform. Helaas was er zeer weinig exit-liquiditeit beschikbaar op Anchor (ongeveer $ 300 miljoen). Gebruikers konden posities alleen verlaten door UST ver onder de toenmalige marktwaarde te verkopen.
De UST werd op brute wijze van de Amerikaanse dollar afgesneden. Terra deed een vergeefse poging om de zogenaamd algoritmische stablecoin te herstellen, en gaf ongeveer 6 biljoen LUNA uit, waardoor deze zo goed als waardeloos werd.
Een van de meest angstaanjagende grafieken in de geschiedenis van crypto: De LUNA-koers sinds 2021. Bron: CoinGecko
De oprichter van Terra, Do Kwon, belandde op de meest gezochte lijst van Interpol. In maart 2023 werd de ondernemer uiteindelijk door het internationale agentschap gearresteerd. Terra had bitcoin gekocht en verkocht om de prijs van UST te ondersteunen. De ineenstorting van het platform sleurde daarom ook de prijs van bitcoin mee. Die viel van bijna $ 40.000 begin mei tot $ 19.000 medio juni.
Erger nog: ook Three Arrows Capital, Voyager Digital en Celsius, bedrijven die in Terra hadden geïnvesteerd, gingen mee ten onder. Als je dat allemaal meerekent, is de hoeveelheid geld die met de instorting van Terra waarschijnlijk nog veel groter dan de $ 56,7 miljard die verdween met de marktkapitalisaties van UST en LUNA.
Mt. Gox: 750.000 bitcoins gestolen ($ 23,2 miljard aan huidige waarde)
Een aantal jaren lang was het Japanse Mt. Gox de spil van de bitcoinmarkt. Naar schatting was de beurs in 2013 goed voor 70% van alle BTC-transacties. Een jaar later werd Mt. Gox getroffen door een grootschalige hack waarbij 750.000 bitcoins werden gestolen.
De diefstal zorgde ervoor dat Mt. Gox datzelfde jaar nog failliet ging, omdat de beurs niet in staat was om te voldoen aan de opnameverzoeken van haar duizenden klanten. De Amerikaanse en Canadese klanten van de beurs spanden een gezamenlijke rechtszaak aan. Tegelijkertijd werd er een plan opgezet om de schuldeisers en klanten terug te betalen (in bitcoin). Dit plan treedt in oktober 2023 in werking.
Details over de omstandigheden en de aard van de hack bleven zo goed als onbestaand. Dat veranderde in juni 2023, toen het Amerikaanse ministerie van Justitie twee Russische staatsburgers, Alexey Bilyuchenko en Aleksandr Verner, beschuldigde van een poging tot het witwassen van 647.000 bitcoins die gestolen werden in de hack.
FTX: $ 8,9 miljard geld van klanten verloren
FTX werd opgericht in 2019 en groeide al snel uit tot een van de grootste cryptobeurzen op de markt, met een 24-uurs handelsvolume van $ 1,5 miljard op 1 november 2022. Tegen het einde van diezelfde maand stortte de beurs echter op spectaculaire manier in elkaar, waardoor duizenden klanten hun geld verloren.
De eenvoudige verklaring voor de ondergang was de onthulling dat de moedermaatschappij, Alameda Research, het grootste deel van haar activa bewaarde in FTT, het eigen token van FTX. Zonder Alameda Research mee te rekenen, bleek dat Alameda ongeveer $ 9 miljard aan passiva had en slechts $ 900 miljoen aan liquide activa.
De prijsgrafiek van FTT sinds 2021. Bron: CoinGecko
Wat volgde was een enorme run op FTX. Klanten haastten zich om hun geld op te nemen van de insolvente beurs. Naar verluidt zou de beurs tijdens de run binnen 72 uur ongeveer $ 6 miljard aan opnames verwerkt hebben. Binance ondernam nog een reddingspoging die helaas mislukte. Kort daarna diende de beurs een faillissementsbescherming in.
Dit bleek echter slechts het topje van de ijsberg. De ineenstorting van FTX onthulde een hele onderwereld van duistere praktijken. Alameda had blijkbaar FTX-tegoeden van klanten geleend om risicovolle investeringen te doen. Die verloren steeds meer waarde naarmate de bull markt van 2021 veranderde in een bear markt. Bovendien werd oprichter Sam Bankman-Fried later in de VS beschuldigd van acht strafrechtelijke aanklachten, waaronder het witwassen van geld, transactiefraude en overtredingen in campagnefinanciering.
De enorme omvang van de ineenstorting van FTX werd pas echt duidelijk toen aan het licht kwam dat door de ineenstorting $ 8,9 miljard aan geld van klanten vermist werd. Gelukkig is $ 7,3 miljard aan activa teruggevorderd als onderdeel van de faillissementsprocedure. De nieuwe administratie is van plan om de beurs in de nabije toekomst weer op te starten.
OneCoin: Beleggers opgelicht voor meer dan $ 5 miljard
Naast BitConnect is OneCoin waarschijnlijk het beruchtste geval van Ponzifraude in de korte geschiedenis van crypto. OneCoin werd in 2014 opgericht en adverteerde als de bitcoin-killer. Eigenlijk was het gewoon een piramidespel: de oprichters van Onecoin, Karl Sebastian Greenwood en Ruja ‘De cryptokoningin’ Ignatova, drongen bij de kopers van cryptovaluta aan om nieuwe kopers te werven bij vrienden en familie.
OneCoin gaf promotiemateriaal uit waarin ze beweerden dat meer dan drie miljoen mensen het token kochten. Tussen het vierde kwartaal van 2014 en het vierde kwartaal van 2016 genereerde het bedrijf een indrukwekkende omzet van € 4,037 miljard en een winst van € 2,735 miljard.
Helaas voor de oprichters ontrafelde de boel tegen eind 2016. Verschillende toezichthouders van over de hele wereld gaven waarschuwingen over het token en ondernamen zelfs juridische stappen. Een jaar later vloog medeoprichter Ignatova van Bulgarije naar Griekenland en sindsdien is ze niet meer in het openbaar gezien. In juni 2022 voegde de FBI haar toe aan de Lijst van de tien meest gezochte criminelen.
Bitcoin Savings and Trust: 146.000 BTC (nu $ 4,5 miljard waard) verloren door fraude
Bitcoin Savings and Trust werd in 2011 gelanceerd en heeft de eer een van de allereerste gevallen van Ponzifraude in bitcoin/crypto te zijn. Het beloofde beleggers een rendement van 7% per week op gedeponeerde BTC. De beheerder van de trust, Trenton T. Shavers, beweerde dat winst gegenereerd zou worden door BTC hoog te verkopen en het dan voor een lage prijs terug te kopen.
In werkelijkheid gebruikte Shavers veel van het gestorte geld om zijn eigen weelderige levensstijl te financieren, terwijl hij incompetent speculeerde met de rest. Toen hij te veel geld begon te verliezen, verlaagde hij de beloofde rentevoet. Dit veroorzaakte een stormloop van opnames onder beleggers. Het gevolg was natuurlijk dat de piramide instortte. Shavers werd veroordeeld tot 18 maanden gevangenisstraf en het betalen van ongeveer $ 2,5 miljoen aan verbeurdverklaring en restitutie.
Voyager Digital: $ 3,8 miljard verloren in aanbetalingen van klanten
Op het eerste gezicht is het schandaal van Voyager Digital niet zo schokkend als de bovengenoemde in deze lijst. De kredietverstrekker van cryptovaluta vroeg in juli 2022 faillissement aan. Dit gebeurde amper twee maanden na de ineenstorting van Terra en een week na het faillissement van hedgefonds Three Arrows Capital, dat zwaar was blootgesteld aan Terra.
Op zijn beurt was Voyager Digital zwaar blootgesteld aan Three Arrows, via een lening van $ 650 miljoen aan het hedgefonds. De crash van Voyager was vooral opvallend omdat de geldschieter had beweerd dat deposito’s die de klanten bij hem plaatsten, beschermd waren onder de Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC).
Aandeel Voyager Digital sinds juli 2021. Bron: Yahoo! Finance
FDIC stuurde op 28 juli 2022 een gerechtelijk dwangbevel aan Voyager. De overheidsinstantie noteerde daarin dat alleen de rekening die Voyager zelf bij de Metropolitan Commercial Bank had, gedekt was. Uiteindelijk betekende het faillissement dat de klanten ongeveer $ 3,8 miljard verloren. Via het liquidatieplan kan hopelijk ongeveer 35% hiervan ($ 1,33 miljard) terugbetaald worden.
Wat er bij Voyager gebeurde, is vergelijkbaar met het geval van de andere failliete geldschieter, Celsius Network. Daar zou $ 1,2 miljard in de balans ontbreken.
Bitfinex: 119.756 BTC (nu $ 3,7 miljard waard) gestolen bij hack
In augustus 2016 werd de grote cryptobeurs Bitfinex getroffen door een hack waarbij 119.756 BTC werd gestolen, met een waarde van ongeveer $ 72 miljoen. Bitfinex reageerde vreemd genoeg op de inbraak door de accountsaldi van al haar klanten met 36% te verlagen. De beurs gaf daarbij BFX- en RRT-tokens als digitale schuldbekentenissen voor de in beslag genomen fondsen.
Koers van LEO Token sinds de lancering. Let op de piek in februari 2022. Bron: CoinGecko
Dit soort socialisatie van verliezen blijft ongekend binnen de crypto-industrie. Heel wat houders van de BFX- en RRT-tokens hebben hun compensatie verkocht. Toch hopen velen nu een deel van de 119.754 BTC te ontvangen die in februari 2022 door het Amerikaanse ministerie van Justitie is hersteld. Het is echter niet duidelijk of Bitfinex haar klanten rechtstreeks zal compenseren. De beurs is immers van plan 80% van de herstelde BTC te gebruiken om haar oorspronkelijke LEO Token op te kopen en te vernietigen.
BitConnect: $ 2,4 miljard gestolen van klanten in Ponzi
BitConnect werd gelanceerd in 2016 en was een cryptocurrency die verbonden was met een eigen native handelsplatform. Gebruikers konden hoge opbrengsten verdienen door BitConnect Coin (BCC) aan de beurs uit te lenen.
BitConnect zou de geleende BCC naar speculatieve investeringen leiden en zo de rente verdienen die het aan gebruikers uitkeerde. De beurs beweerde dat het handelsbots zou gebruiken om te profiteren van de arbitragemogelijkheden die door meerdere beurzen worden geboden. Gebruikers moesten daadwerkelijke bitcoin uitgeven om BCC van BitConnect te kopen. Er werd hen een rendement op jaarbasis tot 100% of meer beloofd.
In januari 2018 stuurde de Texas State Securities Board een gerechtelijk dwangbevel, waarbij de toezichthouder het bedrijf beschreef als “frauduleus” en insinueerde dat het een Ponzi-schema uitvoerde (en dat was ook zo).
BitConnect reageerde op deze juridische actie door onmiddellijk te sluiten. De prijs van het BCC-token stortte in en de gebruikers/investeerders liepen collectief een verlies op van $ 2,4 miljard. Gelukkig kon het Amerikaanse ministerie van Justitie in november 2021 ongeveer $ 56 miljoen ophalen van de belangrijkste geldschieter van BitConnect, Glenn Arcaro.In januari 2023 kregen de slachtoffers in totaal $ 17 miljoen uitgekeerd.
MyCoin: klanten verloren gezamenlijk $ 375 miljoen door Ponzi
MyCoin was gevestigd in Hongkong. De bitcoinbeurs beloofde haar klanten een rendement van HK$ 1 miljoen binnen vier maanden als ze BTC ter waarde van HK$ 400.000 investeerden bij het bedrijf. Klanten werden ook ‘prijzen‘ beloofd zoals luxe-auto’s en contant geld voor het werven van meer gebruikers voor het platform.
Klinkt dat als Ponzifraude? Inderdaad. In februari 2015 sloot MyCoin plots de website, een maand nadat fysieke hoofdkantoor in Tsim Sha Tsui gesloten werd voor ‘renovaties’. Ongeveer 3000 klanten verloren naar verluidt HK$ 3 miljard (ca. $ 375 miljoen) door de fraude. Vaak liepen de persoonlijke verliezen op tot meer dan HKS$ 1 miljoen.
Helaas bleven de uitbaters van MyCoin spoorloos en kon er tot op heden geen geld van klanten worden teruggevorderd.
QuadrigaCX: $ 169 miljoen aan geld van klanten verloren
In december 2018 overleed oprichter Gerald Cotten van QuadrigaCX, de grootste cryptobeurs van Canada, onverwacht tijdens een vakantie in India. Onmiddellijk na zijn dood stortte QuadrigaCX in elkaar.
Na de dood van Cotten werd al snel duidelijk dat alleen hij de privésleutels van Quadriga’s wallets bezat, die op dat moment naar verluidt ongeveer $ 169 miljoen aan crypto bevatten. Dit was wel een heel dramatisch geval van ‘niet jouw sleutels, niet jouw bitcoin’. Uit een later onderzoek door de Ontario Securities Commission bleek echter dat Cotten het grootste deel van dit geld al voor zijn vroegtijdige overlijden kwijt was.
Er was al ongeveer $ 115 miljoen verloren gegaan als gevolg van frauduleuze handel door Cotten op Quadriga. Door met activa van klanten op externe platforms te handelen, ging er nog eens $ 28 miljoen verloren. Ondanks de enorme verliezen, konden de curatoren van het faillissement van Quadriga in mei 2023 aankondigen dat de voormalige klanten 13% van hun oorspronkelijke inleg zouden terugkrijgen.
